Dil terapisi, dil ve iletişim becerileri, çocuğun gelişiminin temelini oluşturduğu bilinci ile değerlendirmeye başlar. Yasamın erken yıllarında normal işitmeye sahip olmak konuşma ve lisan gelişimi için önemlidir. işitme kaybı tanısının erken dönemde konulması, çocukların normal gelişimlerinde ve kişisel başarılarında önemli rol oynar. Bilişsel, sosyal ve duygusal gelişim dil gelişimine bağlıdır. Dil becerisindeki gerilik; okuma-yazma, akademik başarı, sosyal ve kişisel gelişimi olumsuz yönde etkiler .
Dil terapisi, ne başlamadan önce, İşitme kaybı derecesi, işitme kaybının başlangıç zamanı ve ilerleyici olması, tanı zamanı, işitme cihazı ile amplifikasyona başlanması, verilen eğitimin şekli ve yoğunluğu, ailenin tutumu, çocuğun zekâsı ve duygusal durumu konuşma ve dil gelişimini etkilediğinin bilinmesi gerekir.
Dil gelişimi; aralarında pozitif bir ilişki bulunan işitme kaybının tanısı, cihaz ve eğitime başlama yaşından etkilenir . işitme kaybının erken tanısı tek başına yeterli olmamakla birlikte, işitme kayıplı çocuklarda başarılı sonuçların elde edilmesinde çok önemli bir basamaktır . işitme kaybının erken tanısını takiben, (re)habilitasyon programı ile yetersiz işitsel girdinin tekrardan işitme sistemine sağlanması işitme kaybının olumsuz etkilerini azaltır . işitme kayıplı çocukların gelişimlerinden daha başarılı sonuçların elde edilebilmesi için, en geç bir ay içerisinde işitme taraması yapılmalı, taramadan geçemeyenler üç ay içerisinde kapsamlı odyolojik değerlendirmeye tabi tutulmalıdır. Altı ay içinde de uygun işitme cihazı takılarak, (re)habilitasyon programına alınması gereklidir .
Bir kişinin sahip olduğu işitme kaybının miktarı hafif, orta, ileri düzeyde veya ağır olarak derecelendirilir.
|
Saf Ses Ortalaması ( dB HL )
|
işitme Kaybı Derecesi
|
| -10−15 dB HL |
Normal işitme |
| 16−25 dB HL |
Çok hafif derecede işitme kaybı |
| 26−40 dB HL |
Hafif derecede işitme kaybı |
| 41−55 dB HL |
Orta derecede işitme kaybı |
| 56−70 dB HL |
Orta-ileri derecede işitme kaybı |
| 71−90 dB HL |
ileri derecede işitme kaybı |
| 91−↑ dB HL |
Çk ileri derecede iştme kaybı |
Isitme Kabybi risk faktorleri
1. Anne-babanın veya ailenin işitme, konuşma, dil ve/veya gelişimsel geriliğine ilişkin endişeleri,
2. Yoğun bakım ünitesinde 5 gün veya daha fazla kalması; ototoksik ilaç kullanımına maruz kalma (gentamisin ve tobramisin), loop diüretik kullanımı (furosemid), hiperbilirubinemi (kan değişimini gerektirecek kadar ) ve mekanik ventilasyon kullanımı,
3. intrauterin enfeksiyonlar; sitomegalovirüs, rubella, sifiliz, herpes ve toksoplazma,
4. Kulak kepçesi, kulak kanalı, temporal kemiğin morfolojik anomalilerini içeren kraniyofasiyal anomalilerin olması,
5. Sensörinöral ve/veya kalıcı iletim tipi işitme kaybı ile birlikte seyreden sendromlardaki fiziksel bulgular,
6. Progressif ve/veya geç dönemde başlayan işitme kaybı ile ilişkili sendromlar; nörofibromotozis, osteopetrozis, Usher sendromu, Waanderburg, Alport, Pendred, Jervell ve Large-Nielson,
7. Nörodejeneratif bozukluklar; hunter sendromu, sensori motor nöropati, Charcot-Marie-Tooth sendromu, Friedreich ataksi,
8.Sensörinöral işitme kaybı ile ilişkin postnatal enfeksiyonlar; bakteriyel ve viral menenjit,
9. Ailesel kalıcı çocukluk çağı işitme kaybı öyküsü,
10. Kafa travmaları; özellikle temporal kemik kırıkları,
11. Kemoterapi gibidir.
Mehmet UYAR
Odyoloji (işitme) konuşma ve ses bozuklukları uzmanı
